zaterdag 23 februari 2013

Het Kleine Huis - Kookboek

illustraties van Garth Williams

Vroeger keek ik op TV graag naar de ‘Kleine Huis’ serie over Laura Ingalls.
Ik vond het zo romantisch en je kon er lekker bij wegdromen.
Ik weet natuurlijk wel dat het in die tijd van pioniers vaak bittere armoe was, keihard werken en dat de realiteit helemaal niet zo romantisch of gezellig was.
In die tijd stond de dag helemaal in het teken van de voedselvoorziening, verbouwen van voedsel (met misoogsten en rampen), jagen, vissen. Dan het wecken, inmaken en koken. Ik vond het in die serie altijd zo leuk om het te zien als er eten werd klaargemaakt.

De serie is gebaseerd op de tien boeken die Laura Ingalls Wilder (Pepin, Wisconsin, 1867) op latere leeftijd schreef over haar jeugd en de omzwervingen met haar pioniersfamilie door de staten van Amerika.
Er bestaat zelfs een zeer complete website met forum en al.


Van die boeken zelf heb ik er maar één gelezen, leuk, maar alles wordt erg uitgebreid en levendig beschreven, daar moet je wel van houden.
Toen kwam ik erachter dat er ook een ‘Het kleine huis Kookboek’ bleek te bestaan.
Op boekenmarkten, tweedehandswinkeltjes en internet speurde ik al heel lang naar dit boek. Ook de bibliotheek hier had het niet.
Opeens vond ik het op de landelijke site van de bibliotheken.
Voor drie euro kon ik het naar mijn bibliotheek laten komen en kon het toen dus eindelijk lezen. En wat vond ik het leuk!


Barbaba Walker heeft dit boek samengesteld met de pioniersrecepten uit de ‘Kleine Huis’-boeken en de recepten worden voorafgegaan door een citaat uit een van de boeken. Ze heeft getracht trouw te blijven aan het tijdperk zonder bakpoeder e.d. maar zou vis en aardbeien nu wel in een winkel kopen. Ook zijn de recepten aangepast naar het fornuis in plaats van koken op open vuur. Het zijn geen verfijnde culinaire recepten, maar het geeft een sfeer weer die me erg aanspreekt. Als ik weer eens kook op m’n petroleumstel of brandnetels, zuring, bramen, vlierbloesem of -bessen aan het plukken ben, dan voel ik me wel een beetje een Laura Ingalls.
Ik kan me niet herinneren dat mijn oma in mijn prille jeugdjaren, in Duitsland, zelf brood bakte. Maar als we eens een kip kregen moest die nog wel geplukt worden, mijn oma met die kip op schoot, dat beeld zie ik nog haarscherp voor me.

Almanzo voelde zich weer wat prettiger toen hij aan het lekkere zondagse middageten zat. Moeder sneed het warme maïsbrood. Vaders lepel sneed diep door de kippepastei; hij schepte grote stukken uit de dikke korst en legde ze met hun luchtige, gele onderkanten op het bord. Hij goot er saus overheen; hij schepte grote stukken malse kip op; het donkere vlees en het witte vlees gleden gleden zo van het been. Hij legde er een bergje bonen naast en hij bekroonde dat met een trillende plak spek. Langs de rand van het bord legde hij een bergje donkerrood zoetzuur van bieten. En hij reikte Almanzo het bord aan. Almanzo at alles zwijgend op. Daarna at hij een stuk pompoenetaart, en hij voelde zich heel vol van binnen. Maar hij at nog een stuk appeltaart met kaas.
(uit ‘De Grote Hoeve’)

Walker schrijft hierover: Als je vindt dat dit maal te veel zetmeel en zoetigheid bevat, moet je bedenken dat deze familie zwaar lichamelijk werk moest doen en niet gewend was aan een huis met centrale verwarming. En dat deze beschrijving komt van iemand die in haar jeugd veel vaker maïsmeel, mager wild en wilde vruchten at dan brood, vettigheid en toetjes.

In die tijd zal er weinig overgewicht geweest zijn, ondanks het vette zware eten. Het maffe is dat ons voedsel nu voornamelijk uit zetmeel en suiker (koolhydraten) bestaat, met daarnaast de zogenaamde ’ligt’-producten, dat we bang zijn gemaakt voor vet, en we -in navolging van de VS- steeds dikker en dikker worden.

Het voorwoord besluit Barbara Walker met:
Niet alle gerechten in dit boek zullen aan tafel met gejuich worden begroet. Ik geef toe dat er bij zijn die eerder historische dan smakelijke gewaarwordingen zijn. Maar ze zijn alle hoe dan ook onthullend. Alles bij elkaar genomen vormen ze een prachtige manier om fundamentele verbanden te herontdekken, schakels die in de ingewikkelde wereld van vandaag zijn verdoezeld.
Hiermee bedoel ik het verband tussen eten op tafel, het koren op het veld en de koe in de wei. Tussen de winter en gedroogde appeltjes, de zomer en tomaten, de herfst en verse worst. Tussen het harde werken van de pioniers en de overvloed waarin wij tegenwoordig leven. Tussen kinderen en oudere mensen. Tussen het klaarmaken van een maaltijd en het ondervinden van liefde.
(Barbara M. Walker)

Inmiddels heb ik het boek zelf aangeschaft, via marktplaats en er waarschijnlijk veel te veel voor betaald, maar soms doe je dat gewoon.
Als ik eens een recept ga uitproberen zal ik hier op mijn blog verslag doen.


Dit verhaal is eerder verschenen op mijn blog Ontdekking van Groningen.



donderdag 21 februari 2013

Flespompoen met pecorino en duivelse honing


Zoals de meeste volgers van mijn blog(s) inmiddels weten: ik ben dol op pompoen.
Meestal koop ik de bekende oranje pompoen, hier in mijn straat bij de bio-super, maar nu vond ik een mooie flespompoen. Eigenlijk wel handiger, want in de ‘hals’ zitten geen zaden, en in het bolletje zit veel minder zaad dan in de gangbare pompoen.

Van deze flespompoen maak ik het volgende recept, uit het tijdschrift Delicious (nr. 2, februari 2013), ik heb het iets aangepast naar eigen idee.
Ik zocht een pompoen met een mooie slanke lange hals om goede schijven van te snijden.

1 flespompoen met een mooie lange hals
olijfolie, zeezout
plakjes pecorino

duivelse honing:
honing
1/4 tl gemalen chilipeper

Verwarm de oven voor op 200° C.
Snij de hals van de flespompoen in schijven van ongeveer anderhalve cm en schil ze. Hoe langer de hals, hoe meer mooie ronde schijven.
Snij de rest van de pompoen ook in stukken (ik gebruik ze in een ovenschotel) en rooster deze gelijk mee met de schijven pompoen. Ze worden alleen niet gebruikt in dit voorgerecht.

Leg de pompoenstukken in een ovenschaal en besprenkel ze met olijfolie, schep ze goed om en breng op smaak met zeezout. Bak ze tot je er gemakkelijk met een vork in kunt prikken (ong. 20 min).

Haal ze uit de oven, laat iets afkoelen en bedek ze met plakjes kaas. Ik had parmegiano en pecorino, ik gebruikte ze beiden. Bak tot de kaas druipt en bubbelt.

Meng voor de duivelse honing de honing en chilipeper in een schaaltje in de magnetron (of steelpannetje) tot de honing begint te borrelen.
Schenk de honing over de pompoen voor je het gerecht opdient. Ik had nog voor het mooi (en het lekker) wat rucola op het bord gedaan.
Het is echt een lekker voorafje. Misschien een volgende keer, als ik gasten heb en dit voorgerecht serveer, doe ik er nog wat geroosterde stukjes walnoot bij. Voor de knapperigheid en omdat ze goed bij honing passen.

Leuk voorgerechtje!


dinsdag 12 februari 2013

IJspegel

Toen ik vanmorgen buiten kwam zag ik dat er een aantal ijspegels aan onze erker hingen, uit het spuwertje en daarnaast een flinke van wel een meter lang.
Een babbeltje met de buurvrouw … dat is wel gevaarlijk bedachten we … maar ja, ik moet nu naar m'n werk, hij zal toch niet opeens naar beneden storten? 
Moet ik een kruis op de stoep krijten? Pas op, ijspegel?



Ik moet voortmaken, naar mijn werk, maar in de loop van de dag schiet dat ding een paar keer in m'n gedachten … stel je voor als er net iemand onderdoor loopt terwijl hij loslaat … dan ben je er wel geweest. 
Ik hoop maar dat hij gewoon langzaam smelt.



Als ik tegen vijven de straat in kom en omhoog kijk zie ik dat hij weg is, de buurvrouw ziet me al kijken … en ik zeg - wie heeft m'n ijspegel gestolen?


Er was weer reuring in de straat … (ik moest even aan mijn Romein terugdenken).
De winkeliers vonden het maar gevaarlijk. Ze hadden er uit voorzorg een fiets onder gezet. Maar mensen wurmden zich daar toch langs om in de etalages te kijken en stonden er dan precies onder. En kinderen liepen er ook gewoon onderdoor. Het winkelend publiek was zich niet bewust van welk een gevaar hen boven het hoofd hing.
Onze ijspegel hing daar als een Zwaard van Damocles.

Eerst heeft men geprobeerd om op het fietsrekje te gaan staan en de ijspegel er met een bezemsteel af te slaan.
Dat ging niet, hij zat te hoog.
Een trapleer erbij gehaald en het met een lang stuk plint uit de leegstaande winkel geprobeerd.
Nou, zei de buuf, hij had maar een klein tikje nodig en daar ging hij.

Er hebben zich geen persoonlijke ongelukken voorgedaan.

zondag 10 februari 2013

Kokos-amandel-banaan-muffins


Trek in wat lekkers en wat hebben we nog in de voorraad?
Het worden een soort kokosmuffins-kokosmacronen. Knapperig van buiten en zacht van binnen.
Snel klaar en niet teveel suiker, dus redelijk verantwoord snoepen.
Ik heb een handig molentje om kleine hoeveelheden amandelen te malen.
Oven voorverwarmen op 200 °C.


Ik gebruikte de volgende ingrediënten:

75 g speltbloem
25 g gemalen blanke amandelen
35 g bruine basterdsuiker
25 g gesmolten kokosolie
25 g gemalen kokos
25 g haverzemelen 
1 tl walnotenolie
1 tl bakpoeder
1 el gemalen lijnzaad, met wat water tot papje geroerd (ipv ei)
75 ml amandelmelk
snuf zout
1 tl vanille-essence
halve banaan in kleine stukjes
wat kokos om te bestrooien


Zeef de bloem met het bakpoeder in een mengkom, voeg een voor een alle ingrediënten toe, meng tot glad deeg.
Schep het deeg in siliconenvormpjes, ik had er twaalf. Strooi er nog wat gemalen kokos over.


Zet in oven en bak in ongeveer 25 - 35 minuten goudbruin. Prik er een satéprikker in, als deze schoon en droog is, zijn ze klaar. 



Laat even afkoelen op een rooster en dan genieten.
Lekker hoor!



vrijdag 8 februari 2013

Koeien (1)

Deze foto vond ik op Facebook bij Veganism.
Naar deze foto kan ik wel blijven kijken. Als kind zat ik ook vaak lekker tegen koeien aan, helaas zijn daar geen foto's van. 

Hoewel ik niet zo'n vleeseter ben vind ik het toch lastig om het helemaal te laten, vooral als je uit eten gaat. Zuivel en eieren minderen gaat ook wat moeizamer.
Maar het gaat redelijk tot nu toe en steeds beter.
Filmpjes met dierenleed kijken houd me bij de les en veel informatie lezen wil ook helpen, zoals bijvoorbeeld van de site Lekker Plantaardig:

Koeien
Om zoveel mogelijk melk te kunnen produceren, moeten koeien elk jaar een kalf ter wereld brengen. Dat betekent dat een koe haast continue drachtig is, met alle gezondheidsproblemen van dien. De kalveren worden onmiddellijk weggehaald bij hun moeder en worden direkt geslacht, eindigen als kistkalf of mogen hun moeder t.z.t. opvolgen als melkkoe. De kistkalveren werden/worden in een afzonderlijk hok, een soort kist, vastgebonden of geketend en vetgemest, vaak onder invloed van hormonen. Het kalf wordt dan, na vijf maanden zo "geleefd" te hebben, geslacht. De koe, die van nature wel 30 jaar kan worden, is op deze manier na zo'n 4,5 jaar (3 kalveren) "niet meer produktief genoeg", zoals men dat noemt en laat de koe eveneens slachten. Op deze manier is 80% van het rundvlees in feite een bijprodukt van de zuivelindustrie.

Daar wil je toch eigenlijk niet aan meewerken?

Dit vind ik een van m'n mooiste koeienfoto's, genomen op 28 september 2011 bij Noordpolderzijl.




donderdag 7 februari 2013

Vegan worst, experiment 3


De onbekende ingrediënten die bij het recept van de worstjes op de blog van de plantaardige keuken genoemd werden heb ik inmiddels in huis. Zocht ik bij allerlei winkels naar glutenpoeder, werd het gewoon verkocht bij de Molen vlakbij. Edelgist had ik al gevonden.
Liquid smoke bracht Broer mee uit Utrecht. Wonderlijk spul, gecondenseerde rook van hout, wat dus een rooksmaak geeft.

Weer aan de slag. Ik heb geen tofu in huis, wel tempeh in de diepvries, maar verder volg ik het recept in grote lijnen.
Deze worstjes waren weer heel anders dan die van experiment 1 en 2, ze roken wat naar rookworst, maar smaakten meer als leverworst. In ieder geval smaakten ze goed bij de hutspot. 
Als ik nog een combi maak van experiment 2 en 3, dan is de worst denk ik helemaal naar m'n zin en ga hem eens uittesten bij een ‘carnivoor’. Ben benieuwd.

1/4 theelepel komijn
de zaadjes van een kardemompeul (niet teveel)
1 theelepel mosterdzaadjes
1/2 theelepel koriander
1/2 theelepel venkelzaad
1 kleine theelepel zwarte peper
1 kleine theelepel rode peperbesjes
1 theelepel tijm
1 theelepel zout
30 g amandelen
Bovenstaande ingrediënten fijnmalen en mengen met:

100 gram tempeh, bevroren geraspt
2 theelepels gerookt paprikapoeder
1 teentje knoflook, fijngesneden
1 sjalotje, fijngesnipperd
2 eetlepels olijfolie
1 eetlepel sesamolie
2 eetlepels sojasaus
1/2 theelepel liquid smoke
3 eetlepels edelgist
150 gram glutenpoeder

In een keukenmachine gaat het makkelijker, die heb ik niet, dus doe ik het met de hand. Zeker vijf minuten kneden, met een scheutje water. Dan worstjes vormen en in aluminiumfolie wikkelen, in vergiet boven pan kokend water in ongeveer 50 minuten gaarstomen.
Ik serveerde de worst met hutspot en vegan-jus.